Melodie drewnianej łyżki

    Pewnego dnia przyniesiono nam dość gorącą kaszę w metalowych miskach. Kiedy włożyłem do tej kaszy drewnianą łyżkę, rozległo się wkrótce ciche, lecz całkiem wyraźne dla ucha pewnego rodzaju syczenie, tworzące jakoby pełne żalu, smutku i melancholii melodie. Przysłuchiwaliśmy się we dwójkę z zaciekawieniem tym oryginalnym dźwiękom. I wtedy właśnie nagle powstała w mej głowie myśl, którą podzieliłem się z profesorem: „Oto gotowy tytuł dla naszych wspomnień – Melodie drewnianej łyżki”. Wierny niezapomnianemu odczuciu owych, powiedziałbym, tkliwych, smętnych i tęsknych dźwięków drewnianej łyżki w misce z kaszą w sowieckiej „amerykance” w Mińsku, kiedy po wielu, wielu latach zabrałem się do utrwalania moich wspomnień, nie mogłem ich zatytułować inaczej, jak tylko: Melodie drewnianej łyżki.
     Tytułu tego użyłem dla wszystkich fragmentarycznych wspomnień z całego mego życia. Uważam bowiem, że nie tylko przeżycia moje więzienne i obozowe, ale i wszelkie inne doznania od dziecinnych lat aż do dzisiaj nosiły i noszą wydźwięk melodii nie wykwintnej, złotej, srebrnej czy chociażby metalowej, ale właśnie zwykłej, prostej drewnianej łyżki.

KARDYNAŁ KAZIMIERZ ŚWIĄTEK

   Urodził się 21.10.1914 r. w miejscowości Wałk (obecnie Valga, Estonia), jako syn Jana Świątka i Weroniki Kromplewskiej.
   W latach 1919–1922 wraz z matką i bratem Edwardem oraz rodziną Kromplewskich przebywał na Syberii.
   Po powrocie do Polski ukończył szkołę podstawową i średnią w Baranowiczach (1922–1933). Do pierwszej spowiedzi i Komunii św. przystąpił w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Starych Duksztach. Sakrament bierzmowania przyjął w kościele pod tym samym wezwaniem w Baranowiczach.

   W 1933 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Pińsku. Święcenia kapłańskie przyjął 8.04.1939 r. z rąk bp. Kazimierza Bukraby w pińskiej katedrze.
   Na pierwszą placówkę duszpasterską skierowano go do Prużany 21.04.1939 r., gdzie pracował do 17.12.1944 r. z dwumiesięczną przerwą, gdy był osadzony w więzieniu (21.04–22.06.1941 r.) Po raz drugi aresztowany przez sowietów w dniu 17.12.1944 r. został skazany na dziesięć lat obozów Gułagu: w Mariińsku, Workucie i Incie. 
   Po zwolnieniu z zesłania (16.06.1954 r.) przyjechał do Pińska. Po uciążliwych staraniach w dniu 01.12.1954 r. uzyskał zgodę władz państwowych na objęcie funkcji proboszcza tutejszej katedry. Sprawował ją do 1991 r. W tym czasie został ustanowiony kapelanem Jego Świątobliwości (11.02.1988 r.) i wikariuszem generalnym diecezji pińskiej (11.04.1989 r.).
   W dniu 13.04.1991 r. papież Jan Paweł II mianował go arcybiskupem metropolitą mińsko-mohylewskim i administratorem apostolskim diecezji pińskiej.
   26.11.1994 r. otrzymał godność kardynała i kościół tytularny św. Gerarda Majelli w Rzymie.
   Z woli Opatrzności Bożej otrzymał przywileje pierwszeństwa w pełnieniu funkcji w Kościele na Białorusi. Był pierwszym: arcybiskupem archidiecezji mińsko-mohylewskiej, kardynałem w historii Kościoła na białoruskiej ziemi, przewodniczącym Konferencji Biskupów Katolickich na Białorusi (12.02.1999 r.), rektorem Międzydiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Pińsku (2001 r.). 
   W dniu 14.06.2006 r. papież Benedykt XVI odwołał go z pełnienia funkcji arcybiskupa metropolity mińsko-mohylewskiego z zachowaniem urzędu administratora apostolskiego ad nutum Sanctae Sedis diecezji pińskiej. Z tego obowiązku został zwolniony 30.06.2011 r. 
   Zmarł 21.07.2011 r. w szpitalu w Pińsku.

   Wyróżnienia 
   14.12.1991 r. – laureat Nagrody im. św. Brata Alberta – Adama Chmielowskiego, przyznanej za przywrócenie życia religijnego oraz podnoszenie z gruzów licznych świątyń katolickich na Białorusi i tworzenie współczesnego Kościoła Katolickiego na Białorusi.
   24.05.1995 r. – laureat Nagrody im. Włodzimierza Pietrzaka, przyznanej przez Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana za ofiarny trud podejmowany dla odrodzenia życia religijnego na wschodnich obszarach Europy.
   4.07.1995 r. – odznaczony przez prezydenta RP Lecha Wałęsę Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy duszpasterskiej. 
   12.01.2000 r. – odznaczony Orderem Ecce Homo przez Ekumeniczną Kapitułę Orderu za człowieczeństwo w obliczu śmierci, miłość i wybaczenie oraz niestrudzoną służbę na rzecz bliźnich.
   3.06.2000 r. – otrzymał honorowe obywatelstwo Pińczowa za zasługi dla narodu, Ojczyzny i Kościoła.
   15.11.2003 r. – odznaczony przez Społeczną Fundację Pamięci Narodu Polskiego Orderem Polonia Mater Nostra Est (Polska jest naszą matką) za szczególne zasługi dla narodu i państwa polskiego.
   27.09.2004 r. – uhonorowany przez Instytut papieża Pawła VI nagrodą Fidei testis (Świadek wiary), wręczoną przez Jana Pawła II.
   23.11.2006 r. – nagrodzony przez prezydenta Republiki Francuskiej Jacques’a Chiraca najwyższym odznaczeniem Komandora Orderu Legii Honorowej, przyznawanym osobom, które dla obywateli Francji uosabiają historię narodu białoruskiego na przestrzeni ostatnich siedemdziesięciu lat.
   22.09.2011  r. – uchwała Rady Miasta Pińsk o nadaniu nazwy ulicy Kazimierza Świątka – zlokalizowanej w części ulicy Wiery Charużej w Pińsku.

Na wstępie wspomnień (17)

Część I
1919–1939